Deep Work là gì? 4 triết lý giúp sinh viên học và làm việc hiệu quả

Deep Work của tác giả Cal Newport với 4 triết lý giúp học tập hiệu quả, tập trung sâu và không bị xao nhãng bởi mạng xã hội. Tham khảo 4 triết lý làm việc sâu dưới đây và xem đâu là “vũ khí” phù hợp với bạn nhất nhé!

Deep Work là gì?

Deep Work được hiểu đơn giản là trạng thái tập trung cao độ trong thời gian dài mà không bị gián đoạn. Deep Work phá vỡ những công việc khó nhất, đòi hỏi tư duy sâu và tập trung tuyệt đối. Newport nhấn mạnh: “Bạn cần có triết lý của riêng mình để làm việc sâu hiệu quả”. Theo đó, ông giới thiệu 4 phương thức làm việc sâu, mỗi phương thức như một “vũ khí” cho các hoàn cảnh cụ thể khác nhau.

Hãy cùng khám phá và tìm ra triết lý của riêng bạn!

1. Triết lý hà khắc (Monastic Philosophy)

Trong cuốn sách của mình, Cal Newport kể về nhiều nhân vật vô tình áp dụng Triết lý khổ hạnh (dù họ chẳng hề biết về khái niệm này). Hai cái tên nổi bật có thể kể đến là J.K. Rowling và Bill Gates. Rowling từng “ẩn cư” tại 1 khách sạn để hoàn thành “Harry Potter and the Deathly Hallows”, còn Gates thì có hẳn “Tuần suy nghĩ” 2 lần mỗi năm tại 1 ngôi nhà ven hồ, nơi ông tạm thời không làm gì khác ngoài việc đọc và suy nghĩ. Có vẻ như đôi khi, cách tốt nhất để làm việc lớn là… tạm thời biến mất!

Làm sao để bắt chước:

Sinh viên chúng mình thì mấy ai có đủ thời gian để “trốn” như J.K. Rowling hay Bill Gates đâu nhỉ. Nhưng bạn hoàn toàn có thể thử những phen “ẩn cư mini”- chỉ cần vài giờ mỗi ngày. Hãy cố gắng:

• Tạo ranh giới với người xung quanh: Nói với bạn cùng phòng/ gia đình rằng bạn sẽ “offline” trong khoảng 2-3 giờ tới để tập trung hoặc đeo tai nghe để đưa ra tín hiệu rằng bạn đang bận.
• Giải phóng bản thân khỏi mạng xã hội: Đặt điện thoại ở chế độ máy bay hoặc sử dụng ứng dụng chặn thông báo trong thời gian học.

Thích hợp: Khi bạn cần tập trung sâu để hoàn thành bài tập, ôn thi, hoặc học kỹ một nội dung khó.

2. Triết lý phương thức đôi (Bimodal Philosophy)

Bạn có bao giờ tự hỏi mình thuộc nhóm hướng nội hay hướng ngoại chưa? Trong cuốn Deep Work, Cal Newport kể về Carl Jung, nhà tâm lý học nổi tiếng, người đã phát triển các khái niệm này và đặt nền móng cho bài kiểm tra MBTI.

Jung thường rời khỏi Zurich ồn ào để đến ngôi nhà yên tĩnh ở Bollingen, nơi ông dành hàng tuần, thậm chí hàng tháng, để viết lách và suy ngẫm sâu sắc. Tuy nhiên, ông không cô lập hoàn toàn – khi quay lại thành phố, ông tích cực tham gia các hoạt động xã hội và công việc lâm sàng, giúp nuôi dưỡng trí tưởng tượng và các lý thuyết của mình.

Làm sao để bắt chước?
Nếu bạn cảm thấy vừa muốn “ẩn cư” để tập trung học, vừa muốn giữ kết nối với cuộc sống xung quanh. Bollingen của bạn không nhất thiết phải là một ngôi nhà ở xa tít tắp – nó có thể là một góc bàn quen thuộc trong quán cà phê yêu thích của bạn. Hãy thử tìm một nhịp điệu học tập mà bạn cảm thấy phù hợp nhất!

• Phân chia lịch học: Thay vì cố nhồi nhét tất cả vào một ngày, hãy thử tạo ra những “khoảng sâu” trong tuần – nơi bạn dồn hết tâm trí vào học tập. Sau đó, dành thời gian còn lại để “hòa mình vào thế giới,” kết nối với bạn bè, hoặc tham gia những hoạt động khiến bạn thấy thư giãn.
• Thư giãn có chiến lược: Đừng nghĩ thư giãn là lãng phí thời gian. Chính những phút giây tạm rời xa sách vở lại giúp bạn nạp năng lượng và nhìn vấn đề rõ ràng hơn. Đi dạo, vẽ vời, hay nghe một podcast thú vị cũng là những cách thư giãn đầy cảm hứng.

3. Triết lý nhịp nhàng (Rhythmic Philosophy)

Để minh hoạ cho triết lý này, Cal Newport đưa dẫn chứng về Jerry Seinfeld – danh hài nổi tiếng với nguyên tắc Don’t Break the Chain. Mỗi ngày, Seinfeld viết ít nhất một câu chuyện hài và đánh một dấu “X” đỏ lên lịch khi hoàn thành. Chuỗi “X” dài dần, trở thành động lực để ông tiếp tục, vì chẳng ai muốn phá vỡ một chuỗi thành công đẹp đẽ.

Làm sao để bắt chước?
So với hai triết lý trên, phương thức này theo mình thấy lại đặc biệt phù hợp với những ai đang mong muốn xây dựng thói quen học tập đều đặn. Hãy nhớ rằng, thành công đến từ những nỗ lực nhỏ nhưng bền bỉ – just don’t break the chain!

• Lập kế hoạch hàng ngày: Chọn khung giờ cố định, thậm chí chỉ cần 30 phút mỗi ngày.
• Đặt mục tiêu nhỏ: Đọc một trang sách, hoặc làm một bài tập – vừa sức là được.
• Theo dõi tiến trình: Đánh dấu mỗi ngày bạn hoàn thành nhiệm vụ, và cảm nhận động lực khi chuỗi thành công kéo dài.

4. Triết lý nhà báo (Journalistic Philosophy)

Triết lý nhà báo là “chốt sổ” trong 4 phương pháp làm việc sâu của Cal Newport – nhưng đây không phải là lựa chọn dễ dàng. Phương pháp này đòi hỏi bạn phải nhanh nhạy như một nhà báo thực thụ, sẵn sàng tận dụng mọi khoảng thời gian nhỏ nhất để giải quyết công việc, bất chấp lịch trình bận rộn.

Cal Newport chính là minh chứng sống động cho triết lý này. Khi viết cuốn sách Deep Work, ông không có thời gian xa xỉ để “ẩn cư” hay lập lịch trình hoành tráng. Thay vào đó, ông tận dụng triệt để mọi khoảnh khắc rảnh rỗi – từ lúc bọn trẻ ngủ trưa đến vài phút tranh thủ giữa các cuộc hẹn – để làm việc. Và kết quả? Một cuốn sách truyền cảm hứng đã ra đời từ những mảnh thời gian tưởng chừng vô nghĩa!

Làm sao để bắt chước?

Khi lịch trình của bạn dày đặc nhưng vẫn cần hoàn thành những công việc nhỏ như ôn tập từ vựng hoặc kiểm tra nhanh kiến thức thì có thể đây là lúc bạn cần cân nhắc áp dụng triết lý này. Tuy khó thực hiện nhưng với sự linh hoạt và sáng tạo, mình tin là bạn có thể:

• Tận dụng thời gian “vụn vặt”: Chờ xe buýt, đợi bạn, hay chỉ 10 phút giữa các giờ học – tất cả đều là cơ hội để làm việc sâu. Dù là ghi chú ý tưởng, đọc nhanh một đoạn tài liệu hay viết một đoạn bài luận, từng chút một đều góp phần tạo nên thành quả lớn.
• Luôn sẵn sàng: Hãy giữ bên mình những công cụ làm việc tiện lợi như laptop, sổ tay, hoặc điện thoại có tài liệu cần thiết. Bạn sẽ bất ngờ với năng suất mình đạt được.
• Đừng cầu toàn: Không cần đợi đến khi mọi thứ hoàn hảo mới bắt đầu. Triết lý này là về việc tận dụng thời gian, không phải tìm kiếm điều kiện lý tưởng.

Deep Work – Kỹ năng hay sự lựa chọn?

Bạn từng trì hoãn, từng để thời gian trôi đi với lời hứa: “Mai học cũng được”? Nhưng bạn biết đấy, thời gian không chờ một ai.

Là một người trẻ, bạn đang có trong tay sự tự do lựa chọn: tiếp tục để bản thân bị cuốn vào vòng xoáy xao nhãng, hay học cách làm chủ sự tập trung và thay đổi tương lai của chính mình?

Deep Work không chỉ là một kỹ năng, mà là sự lựa chọn.
Và lựa chọn đó nằm trong tay bạn, bắt đầu từ hôm nay.