Khó duy trì thói quen xem bài trước? Bài viết này sẽ hướng dẫn 3 cách đơn giản giúp bạn bắt đầu từ những bước nhỏ và duy trì thói quen học tập bền vững.
Trong bài viết trước, chúng ta đã cùng nhau đi qua:
- Lý do tâm lý khiến bạn không thể theo kịp bài giảng
- Vai trò then chốt của ý chí và thói quen trong học tập
- Và cuối cùng, vì sao xem bài trước khi đến lớp lại là một chìa khóa đơn giản nhưng hiệu quả để học chủ động hơn
Nhưng có lẽ bạn sẽ đồng ý với mình điều này: Hiểu lý do là một chuyện – làm được lại là chuyện khác.
Dù đã hiểu tầm quan trọng của việc xem bài trước, nhưng để biến nó thành thói quen thì vẫn là thách thức với nhiều sinh viên.
Vì vậy, bài viết hôm nay sẽ không nói về “nên làm gì” nữa, mà đi thẳng vào “làm như thế nào”, dựa trên những nguyên tắc khoa học được trích trực tiếp từ cuốn sách Be Excellent at Anything (tựa đề Việt: Đừng làm việc chăm chỉ- Hãy làm việc thông minh) của tác giả Tony Schwartz và các cộng sự.
Các nguyên tắc được đưa ra không chỉ là tips ứng dụng vào đời sống hằng ngày, mà là cấu trúc gốc rễ dựa trên cách não bộ vận hành và hình thành hành vi lặp lại.
Cụ thể là:
- Cách bắt đầu từ những việc nhỏ đến mức không thể thất bại
- Làm sao để định nghĩa thói quen đủ rõ để não không lười
- Và cuối cùng, biến thói quen xem bài trước thành văn hoá học nhóm bền vững
1. Bắt đầu từ việc nhỏ – đủ nhỏ để không thể thất bại
(Image Source: Freepik)
Tác giả so sánh việc duy trì động lực với việc luyện tập cơ bắp: Nếu bạn cứ dùng hết sức để tập luyện cường độ cao mà không cho cơ bắp nghỉ ngơi, chúng sẽ nhanh chóng kiệt quệ. Não bộ cũng vậy. Vào buổi tối mệt mỏi, việc ép bản thân xem bài trước toàn bộ kiến thức có thể khiến bộ não chống đối.
Vì vậy, đừng đặt mục tiêu quá lớn. Nhỏ, đơn giản – nhưng đây chính là bước đầu tiên để não hình thành thói quen mới mà không cần tiêu hao ý chí. Bạn nhớ nghen, mục tiêu ban đầu là tạo nhịp điệu lặp lại nhẹ nhàng – chứ không phải hiệu suất tối đa.
Gợi ý:
Vào những ngày mới bắt đầu thói quen xem bài trước, hãy khiến cho trải nghiệm này thật “easy”:
- Chỉ cần xem lướt tiêu đề bài học trong 3–5 phút
- Ghi lại 1 điều bạn tò mò hoặc muốn hỏi khi lên lớp ngày mai
2. Càng cụ thể – khả năng duy trì càng cao
(Image Source: Freepik)
“Chìa khóa thứ hai và có lẽ quan trọng nhất trong việc tạo dựng thói quen đó là độ chính xác và tính đặc thù…Bằng cách xác định chính xác thời điểm thực hiện hành động, chung ta sẽ giảm thiểu được năng lượng cần dùng để hoàn thành hành động đó” ( Trích Be Excellent at Anything– Tony Schwartz và các cộng sự)
Điều này đã được tác giả dẫn chứng thông qua 2 thí nghiệm thực tế:
Ở một nghiên cứu, các sinh viên được yêu cầu viết báo cáo.
- Một nhóm được hỏi kỹ thời gian và địa điểm họ sẽ viết, nhóm còn lại thì không
-> Kết quả: nhóm xác định rõ thời gian và địa điểm có hơn 75% hoàn thành đúng hạn, trong khi nhóm kia chỉ đạt khoảng 33%.
Một thí nghiệm khác với hoạt động thể chất cho thấy:
- Khi chỉ yêu cầu chung chung “hãy tập thể dục”, chỉ 29% thực hiện. Khi thêm thông tin “tập thể dục giúp giảm bệnh tim”, con số nhích lên 39%. Nhưng khi yêu cầu cam kết rõ thời gian và địa điểm tập, tỷ lệ thực hiện nhảy vọt lên 91%.
Những con số này nói lên một điều đơn giản nhưng cực kỳ mạnh mẽ: Sự cụ thể hóa hành động giúp não giảm sức cản và tăng khả năng thực hiện lên gấp nhiều lần.
Vậy nếu bạn chỉ tự nhủ: “Tối nay mình sẽ học bài” – điều đó quá mơ hồ với bộ não. Và như mọi thói quen mơ hồ khác, nó dễ dàng bị lãng quên trong vòng xoáy bận rộn của mỗi ngày.
Thay vào đó, hãy cụ thể hoá hành vi theo công thức: Thời gian + Địa điểm + Hành động cụ thể
Gợi ý:
- 19h30 sau khi ăn cơm → mở slide bài học → đọc phần giới thiệu
- Trước khi đi ngủ → ghi lại 1 câu hỏi về nội dung ngày mai sau khi xem bài trước
3. Môi trường cộng tác củng cố thói quen cá nhân
(Source: Unsplash)
Chúng ta là sinh vật xã hội – và cam kết với người khác rõ ràng là cách tuyệt vời để duy trì một thay đổi hành vi. Tác giả nhấn mạnh rằng một trong những cách hiệu quả nhất để duy trì hành vi mới là đặt mình trong môi trường có người khác cùng làm.
“Khi bạn cam kết với một người là bản thân sẽ thay đổi một hành vi, mức độ trách nhiệm sẽ cao hơn. Chúng ta cũng sẽ cảm thấy niềm tin được củng cố một cách tích cực khi được người khác công nhận những thành tựu của mình.” ( Trích Be Excellent at Anything– Tony Schwartz và các cộng sự)
Gợi ý:
Khi có teammates cùng đồng hành trong việc xem bài trước, chắc chắn bạn không còn đơn độc và sẽ có nhiều động lực cũng như trách nhiệm hơn đối với một thói quen Xem Bài Trước.
- Nhóm 2–3 người xem bài trước rồi chia sẻ với nhau vài phút trước giờ học
- Mỗi người chịu trách nhiệm đặt 1 câu hỏi chung gửi vào nhóm chat
Kết
Trên đây là 3 trong 5 chìa khóa mà tác giả Tony Schwartz đề cập trong việc tạo dựng thói quen bền vững. Bây giờ, hãy nhìn lại toàn bộ hành trình chúng ta vừa đi qua:
- Bạn đã hiểu vì sao việc học trong trạng thái thụ động dễ khiến bạn mệt mỏi và hụt hơi, cũng như lý do tâm lý khiến ý chí cá nhân thường không đủ sức duy trì những thay đổi tích cực lâu dài.
- Và bạn cũng đã nắm được những chiến lược nền tảng để từng bước xây dựng thói quen học chủ động – bắt đầu từ việc đơn giản như xem bài trước khi đến lớp.
Mọi chiến lược, mọi phương pháp chỉ thực sự có ý nghĩa khi bạn sẵn sàng chọn cho mình một vị thế chủ động trong chính hành trình đó.
Và lựa chọn ấy – như bạn thấy – bắt đầu từ những hành động nhỏ nhất ngày hôm nay.